Çocuğunuzun empati yeteneğini nasıl geliştirirsiniz?

Bugün yetişkinler arasında dahi en büyük sorun olarak görülen empati (kendini karşındakinin yerine koyma) eksikliğini aşmanın belki de en iyi yolu, küçüklükten bu duygunun varlığını öğrenmek. Bunu çocuğunuza öğretmek için, duygusal zekanın yüksek olduğu bir çevre yaratmakla işe başlayabilirsiniz.

Çocuğunuz siz ağladığınızda, ağlıyor mu? Sokakta gördüğü yardıma muhtaç kişilere yardımcı olmak istiyor mu? Yoksa ne sizin gözyaşlarınızı ne de yardıma muhtaç kişileri fark etmeyen bir çocuğunuz mu var? Aslında ilk çocuğun empati konusunda doğal bir kapasitesi vardır. İkinci çocukta ise bu pek görülmez.

Uzmanlara göre empati, "insan olmanın temelinde yer alır ve hem profesyonel hem de kişisel hayatta tüm iyi ilişkilerin merkezinde durur."

Bazı çocuklar diğerlerine oranla doğal olarak empati kurmaya yatkındır. Ancak uzmanlara göre, başkalarının hislerini anlama ve paylaşma olarak tanımlanan empatinin öğrenilebilir ve geliştirilebilir olduğu belirtiliyor.

Peki empati konusunda duyarlı olarak yetiştirilen bir nesil acaba dünyayı değiştirebilir mi? Empatisi yüksek insanlardan oluşan bir siyasi atmosfer düşünün. Açlığın, evsizliğin ya da savaşların olmadığını düşünün. Okullarda empatisi yüksek çocukların olduğunu varsayın. Okullarda asla birbirini küçümseme olmayacaktır. Ev hayatında empatinin faydalarından bahsetmeye dahi gerek yok.

Peki evde empatinin var olduğu bir ortam nasıl yaratılır? Öncelikle empati öğretebilmek için empati kurmayı bilmek gerekli. "Söylediğimi yap, yaptığımı yapma" tavrı bunun için asla geçerli olmayacak. Çocuklarınızın sizi takip ettiğini ve kopyaladığını asla unutmayın. Çocuğunuzun empatik davranışlarını güçlendirecek bazı ipuçları işe yarayabilir.

1- Başkaları için endişe ettiğinizi gösterin

Ailenizin, arkadaşlarınızın ve iş ortaklarınızın dışındaki kişiler için endişe ettiğinizi çocuklarınıza gösterin. Sokak müzisyeninin söylediği şarkıya eşlik edebilirsiniz ya da markette kasada beklerken kuyruktaki insanlarla sohbet edebilirsiniz. Ancak insanları yargılamayın, onlara lakap takmayın. Kaba ve saygısız davranmayın. Özellikle birlikte etkinlikler düzenlediğiniz komşularınız hakkında dedikodu yapmayın.

2- İyi bir dinleyici modeli olun

Bunu çocuğunuza anlatabilmek için konuşulanları gerçekten dinleyin. Vücut dilinizin ve yüz mimiklerinizin anlatılanı gerçekten dinlediğinizi gösteren ifadeler takınmasını sağlayın. En önemlisi insanların söylediklerine tepki verin.

Birisi konuşmaya devam ederken, tepkinizi hemen vermeyin ve asla konuşan kişiyi bölmeyin.

3- Affedici olun

Unutmayın, affetmek karşınızdaki kişi için değildir. Affetmek nasıl hissettiğiniz ve nasıl davranacağınızla ilgilidir. Çocuğunuzun sizin bu konuda ne kadar "büyük" olduğunu görmesini sağlayın. Kimseye kin tutmayın, öç almaya kalkmayın, nezaketsizlik yapmayın. Sevdiğiniz kişileri karşı "sessizlik tedavisini" uygulayın.

4- Ön yargılarla mücadele edin

Çocuklarınızı kapsayıcı olmaları için cesaretlendirin. Bunu yapabilmeniz için sizin de kapsayıcı olmanız gerekir. Arkadaşlarınız nasıl kişilerden oluşuyor? Çocuğunuzun ırk, ön yargılar ve baştan kabuller hakkında konuşmasına izin verin. Çocuğunuzla ırkçılık, eşitsizlik ve ayrımcılık konularında konuşmaktan çekinmeyin. Eğer önyargılar ve ön kabuller gibi sorunlarla karşılaşırsanız, bunlar hakkında yorum yapmaktan kaçınmayın.

5- Hislerini organize etmeyi, yönetmeyi ve ifade etmeyi öğretin

Çocuğunuzun bazı duyguları, empati kurmasının önüne geçiyor olabilir. Bu nedenle, televizyon ve film izlerken ve kitap okurken, diğer insanların fikirlerini nasıl tanımlayacaklarını onları öğretmelisiniz. Çocuklarınızı, "Sus, bunu duymak istemiyorum" ya da "Büyük çocuklar ağlamaz" gibi ifadeler kullanarak susturmayın. Çocuklarınızın hislerini asla göz ardı etmeyin. Duygularını görmezlikten gelmeyin. Çocuklarınızın fikirlerini ifade etme zorluğu çekebileceğini unutmayın.

6- Sorumluluk aşılamaya çalışın

Çocuğunuz evdeki işleyişe katkıda bulunmasına izin verin. Çocuklarınızın endişelerini ve fikirlerini dinlemek için evinizde küçük toplantılar organize edin. Onlara ev işleri verin ve hayatta kullanabilecekleri şeyler öğretin. Başkalarına yardım etme isteklerini engellemeyin. Ancak bunu yaparken, çocuklarınıza nazik olma ve güvenlik arasındaki dengeyi mutlaka öğretmelisiniz.

7- Çocuklarınızı sanat ve edebiyat ile buluşturun

Çocuğunuzu farklı kültürlerden kitaplar ve müziklerle tanıştırın. Ne kadar çok olursa o kadar iyi olur. Resimler, kitaplar ve müzik çocuklarınızın başka insanların dünyalarını tanımalarına yardımcı olur. Hayal kurmalarını ise asla engellemeyin.